Uluslararası Ticaret ve Sözleşmeler Hukuku

“Uluslararası Ticaret” farklı ülkelerde ikametgahı, iş merkezi veya mutad meskeni olan ya da
farklı devletlerin vatandaşlığına sahip olan gerçek ve tüzel kişiler arasındaki mal ve hizmet
değişimini ifade eder. Bu kapsamda karşımıza öncelikle satıcı ve alıcı kavramları
çıkmaktadır. Satıcının asli görevi mal veya hizmeti sözleşme şartlarına uygun olarak alıcıya
sunmak, alıcının görevi ise mal veya hizmetin bedelini satıcıya ödemektedir. Uluslararası
ticari ilişkilerin ilk aşamasında satıcı ile alıcı aralarında görüşerek belli bir malın (hizmetin)
alışverişinin yapılması hususunda niyetlerini ortaya koymaktadırlar. Her iki taraf arasında bir
anlaşmaya ulaşıldığında yapılan bir sözleşme ile; satıcının sözleşme konusu malı hazırlayıp
sevk etmesi ve karşılığında ödemenin ne şekilde yapılacağı, rizikoların karşılıklı olarak nasıl
paylaşılacağı, ortaya çıkması muhtemel bir uyuşmazlığın çözümlenmesinde izlenecek usul
ve esasların belirlenmesi hususlarının kararlaştırılması zorunludur.
Bu bakımdan Milletlerarası Ticaret Odası (International Chamber of Commerce – ICC) dış
ticarette kullanılan çeşitli terimlerin yeknesak bir yapıya kavuşturulması için çalışmalar
yapmış ve 1921 yılında bir komisyon oluşturarak bir ticari terim kitabı hazırlamayı
kararlaştırmış ve bu kitabı 1928 yılında yayımlamıştır. Daha sonra, MTO, uluslararası
ticarette en çok kullanılan terimlerin yeknesaklaştırıldığı, satıcı ve alıcının yükümlülüklerinin
düzenlendiği ilk ticari terimler kitabını 1936 yılında yayımlamış, uygulamadaki gelişmeler,
taşıma ve teknik alandaki ilerlemeler gözönünde tutularak uluslararası ticari terimler
(Incoterms) 1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000 ve 2010 yıllarında yeniden gözden
geçirilmiş olarak yayımlanmıştır.1
MTO tarafından hazırlanan yeknesak kurallar olan Incoterms’lerden yararlanılması, ancak
tarafların sözleşmede bu kurallara açıkca atıfta bulunulmasına (Örneğin: CIF/MersinIncoterms 2000 gibi) bağlıdır. Diğer taraftan, 1980 yılında Viyana’da düzenlenen “Malların
Uluslararası Satışına Dair Birleşmiş Milletler Konvansiyonu’nda (United Nations Convention
on Contracts for the International Sale of Goods) uluslararası satış sözleşmelerinin usul ve
esasları belirlenmiştir. Ancak Türkiye bu sözleşmeye henüz taraf değildir.